Polecam lekture
Plesser


Analizując na chłodno polskie reakcje na projekt centrum, nie sposób nie
odnieść wrażenia, że wielu z nas jest gotowych bronić - choć na ogół nie
wprost - postanowień konferencji poczdamskiej jako sprawiedliwych. Tymczasem
bronić ich można jedynie jako nieodwracalnych.
- To tak jakby zbrodniarz obnosił się z ranami zadanymi przez ofiarę -
określił krótko plany zbudowania centrum poseł PiS Marcin Libicki, a Jan
Nowak-Jeziorański pisał o "zamianie ról oprawcy z ofiarą". Takie
usprawiedliwianie wysiedleń - wprost czy pośrednio - jako kary za drugą wojnę
światową jest jednak na dłuższą metę nie do obrony. Równa się bowiem obronie
zasady odpowiedzialności zbiorowej i oznaczałoby przyjęcie logiki stosowanej
przez oba dwudziestowieczne totalitaryzmy. Prawda, że wypędzenia Niemców były
bezpośrednim następstwem okrutnej wojny wywołanej przez III Rzeszę, nie
oznacza, że były sprawiedliwe. Choć - w kontekście wszystkich ogromnych i
krzywdzących miliony innych ludzi zmian powojennych - są nieodwracalne.
Moralna obrona status quo to przypominanie, że scenariusz, który
komunistyczne władze Polski realizowały po wojnie - często w barbarzyński
sposób - nie był polskiego autorstwa. Napisany został bowiem przez Związek
Sowiecki, zaaprobowany przez Stany Zjednoczone oraz Wielką Brytanię i ściśle
związany z krzywdą, jaką wyrządzono naszemu narodowi na Wschodzie. Wiele
niemieckich kręgów rozumie to właśnie w taki sposób. "Centrum musi pokazywać,
iż wypędzenia były nie tylko wpisane w logikę rozpoczętej przez Niemców
wojny, ale też w logikę powojennego ładu" - podkreśla, komentując gorącą
debatę wokół pomysłu Eriki Steinbach, wpływowa gazeta "Die Süddeutsche
Zeitung". Guido Westerwelle, szef FDP, jest za tym, by centrum mieściło się w
stolicy Niemiec, gdyż "politykę, która prowadziła do wypędzeń, robiono
właśnie w Berlinie".
Najwyższa zatem pora zrobić to, co powinniśmy zrobić na początku: poprzeć
centrum i zamiast zniechęcać pomysłodawców, dołożyć wszelkich starań, by w
realizację tego projektu zaangażować jak najwięcej odpowiedzialnych osób,
także z Polski. Co więcej, powinniśmy zaoferować pomoc w stworzeniu centrum,
np. poprzez udostępnienie archiwów i przekazanie znajdujących się w naszych
rękach potencjalnych eksponatów.

newsweek.redakcja.pl/archiwum/artykul.asp?Watek=60501&WatekStr=1&Artykul=7866