7.06.2002

Pan Krzysztof Janik, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
Pan Tadeusz Toczyński, Generalny Komisarz Spisowy

Do Zarządu Głównego Związku Ukraińców w Polsce napływają sygnały, że podczas Narodowego Spisu Powszechnego mają miejsce nieprawidłowości, które mogą w rezultacie wpłynąć na ustalenia statystycznej liczby obywateli polskich, którzy zadeklarowali przynależność do mniejszości narodowych i etnicznych.

Chodzi głównie o takie fakty, jak:

– automatyczne wpisywanie przez ankieterów w rubryce nr 33 narodowości polskiej tylko wyraźny i zdecydowany sprzeciw ankietowanego powoduje zmianę zapisu; ankietowani zgłaszają, że wielokrotnie kwestionowane było istnienie w Polsce narodowości ukraińskiej. Tego rodzaju przypadki odnotowano w Warszawie (Gmina-Centrum), na terenie województwa Warmińsko-Mazurskiego, w Koszalinie i Żydowie w Zachodniopomorskim oraz Rzeszowie;

– na terenie województwa Zachodniopomorskiego, Małopolskiego, Warmińsko-Mazurskiego oraz w Przemyślu ankieterzy dokonywali wpisu ołówkiem (wyłącznie rubryki 33 i 34) oraz używali korektora do zmiany zapisów w ankietach spisowych. Tego typu praktyki zanotowano również w Koszalinie, na terenie powiatu Biały Bór, w Szczecinie oraz Gorlicach;

– w przypadku zgłaszania narodowości ukraińskiej ankieterzy poddawali w wątpliwość oświadczenie członków naszej społeczności, żądali kilkakrotnego potwierdzenia (takie przypadki zanotowano w województwie Warmińsko-Mazurskim, w Warszawie);

– w różnych regionach Polski kwestionowano deklaracje dotyczące używania języka ukraińskiego; w przypadku Łemków sugerowano, że zapis dotyczący używania innego niż polski języka (rubryka 34) w przypadku Łemków powinien brzmieć – łemkowski. Tego typu komentarze ankieterzy zgłaszali w powiecie gorlickim.



Biorąc pod uwagę doniosłość Narodowego Spisu Powszechnego dla budowania wizerunku Polski jako praworządnego i demokratycznego kraju domagamy się reakcji organów władzy państwowej na sygnalizowane przypadki nieprawidłowości. Naszym zdaniem ilość zanotowanych i zgłoszonych do ZG ZUwP, zarówno przez osoby indywidualne, jak i struktury terenowe naszej organizacji nieprawidłowości, świadczy o nagminności tych praktyk oraz złym przygotowaniu ankieterów przeprowadzających Spis. Tego rodzaju działania przez naszą społeczność są oceniane jako próba wpływania na rezultaty Spisu oraz przyczynią się do powstania niewiarygodnych danych, m.in. w odniesieniu do liczby obywateli polskich należących do mniejszości narodowych i etnicznych.

Zasygnalizowane przypadki świadczą naszym zdaniem o tym, iż skutki prowadzonej przed 1989 r. kampanii, w trakcie której akcentowano, że Polska jest krajem jednolitym narodowo, są odczuwalne do dziś . Świadczy o tym chociażby postawa części ankieterów. W obliczu ww. faktów pragniemy podkreślić, że za rezultaty i przebieg Spisu pełna odpowiedzialność spoczywa na władzach Rzeczypospolitej.

Mając na względzie zarówno image Polski, jak i dobro naszej społeczności, która obawia się, że niewłaściwy obraz liczebności naszej grupy będzie wykorzystywany w różnorodnych działaniach na szkodę społeczności ukraińskiej w Polsce, apelujemy do władz RP o reakcję na wskazane powyżej nieprawidłowości.

Piotr Tyma
Sekretarz Zarządu Głównego

Miron Kertyczak
Prezes Związku