Nie było innej możliwości, Prusowie chcący robić karierę na Pomorzu musieli porozumiewać się po polsku. A dochodzili często do wysokich urzędów. Za przykład niech posłuży Teodoryk, ochrzczony Prus, który w 1268 r. był kasztelanem bydgoskim (patrz, Kronika wielkopolska, tłum. K. Abgarowicz, Warszawa 1965, s. 287)
tgrabar

Żlë jidze ò mieszkóńców Ranë są wëszłoscë. Trza równak sã dostac do fùl wersëji artikla.

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=14717531&ordinalpos=8&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum

>>Badania genetyczne, które przytoczył Darek Czapiewski są ciekawe ale dają tylko ogląd na sprawę. Wydaje mi się, że wyliczanie procentowe i pisanie ile w danym, współczesnym państwie jest ludności o takim czy innym haplotypie jest troszeczkę fałszywe. Raczej należałoby się skupić na grupach etnicznych i badać małe społeczności endemiczne, bo wyobraźmy sobie jak te badania wyglądałyby, gdyby Litwa obejmowała ziemię Białorusi a Polska Ukrainy.

To je prawie jiwer. Temù jô prawie móm napisóné, "szkòda jëż ti autorowie mają òkôzôné akùrôtny òbrôz Lëtewsczi, Łôtewsczi ë Estońsczi, a nie barżi bùten" tj. Pòmòrsczi, czë Pòlsczi.

>>. Pytanie o odmienność antropologiczną Kaszubów dalej pozostaje otwarte. Czy mamy do czynienia z wpływem Gotów, Wandalów którzy wykazywali odmienność antropologiczną , przez czynnik ugrofiński w płd Skandynawii ( do tej pory mieszka tam w niektórych. małych okręgach ludność o tym historycznym ugfrofińskim pochodzeniu) , czy też jest to wtórny wpływ wynikający ze sporego osadnictwa Prusów ( i niewolniczego i dobrowolnego na Pomorzu).

Jëżbë to sprawdzëc je nót miec wiadła ò czãstoscë allelu LW*B przënomni z trzëch pòpùlacëjów: (dzysdniowëch) Kaszëbów, Mekelbòrczików ë np. mieszkóńców Wiôlgopòlsczi. Jeżlë allel (tj zort gena) LW*B mdze czãsti kòl Kaszëbów ë Mekelbòrczików, ë rzôdczi kòl Wiôlgopòlôchów, tej to mdze pòkôzëwało, jëż Pòmòrzónié to (w wiôldżim dzélu) zesłowizowóni Bôłtowie. Jeżlë mdze czãsti kòl Kaszëbów, rzôdczi kòl Mekelbòrczików ë rzôdczi kòl Wiôlgòpòlôchów, tej są dwie mòżlewòtë:

1) wieldżi cësk prësczégò òsadnictwa na pòmòrsczi etnos, jaczi nie mòże bëc widzałi kòl Mekelbòrczików, bò ti są za dalek òd Prësów

2)Leno wschòdni (óstny) dzél Pòmòrzónów (ë Pòłabianów) to zesłowizowóni Bôłtowie

Jeżle mdze rzôdczi kòl Wielgopòlôchów, Kaszëbów ë Mekelbòrczików tej mdze to znaczëc jëż bôłtijsczi wpłiw na te pòpùlacëje nie bëł wieldżi, jeżle mdze dëcht jinaczi, tej mdze to znaczëc jëż òglowò wpłiw Bôłtów na ne pòpùlacëje bëł zachtny.

Jô mëszlã jëż òdpòwiesc na ne pitania mòże bëc w... bòlëcach. Jak je wiedzec, przë transfùzëji trza òpasowac bë grëpa krëwi bëła richtich. Westrzód wielu ùkładów grëpów krëwi je téż Landsteinerów-Wienerów ùkłôd (LW ùkłôd). Nie je òn tak baro znóny jak ùkłôd AB0, ë pò prôwdze jô nié wiem, czë sã gò sprawdzô przë transfùzëji (z tegò co jô wiém to nié; sprawdzô sã przede wszëtczim ùkłôd AB0, Rh, czasã ùkłôd Kell ë MNS). Ale doch je mòżlewé jëż są jaczé mediczné statisticzi na na téma. A w nëch statistikach pisze jak czãsto je grëpa b ùkłôdu LW w przëdzelonëch pòpùlacëjach.

Dziękuję za mapkę. Informacje, które zawarł Pan profesor jak i Darek są mi znane. Niestety mój problem polega na tym, że upraszczam sobie terminologię wrzucając do jednego worka współczesne pojęcie narodów bałtyjskich jak i "wczesnych" Bałtów czyli Ugrofinów, szeroko zamieszkujących pobrzeża Bałtyku ( znane są przecież na Pomorzu stanowiska archeologiczne tej ludności) a cofających się z czasem pod wpływem naporu kolejnych fal osadniczych ze wschodu. Badania genetyczne, które przytoczył Darek Czapiewski są ciekawe ale dają tylko ogląd na sprawę. Wydaje mi się, że wyliczanie procentowe i pisanie ile w danym, współczesnym państwie jest ludności o takim czy innym haplotypie jest troszeczkę fałszywe. Raczej należałoby się skupić na grupach etnicznych i badać małe społeczności endemiczne, bo wyobraźmy sobie jak te badania wyglądałyby, gdyby Litwa obejmowała ziemię Białorusi a Polska Ukrainy. Rozmawiałem kilka dni temu we Frankfurcie z młodym fińskim historykiem. Ja, bardzo zainteresowany antropologią Finlandii, on ze swej strony Kaszubami. Wymieniliśmy wiele ciekawych dla nas informacji . W każdym razie nawet Finlandia- jedna z zachodnich wysp Ugrofinów jest bardzo zróżnicowana, pomijająć fakt istnienia trzech oficjalnych języków. Pytanie o odmienność antropologiczną Kaszubów dalej pozostaje otwarte. Czy mamy do czynienia z wpływem Gotów, Wandalów którzy wykazywali odmienność antropologiczną , przez czynnik ugrofiński w płd Skandynawii ( do tej pory mieszka tam w niektórych. małych okręgach ludność o tym historycznym ugfrofińskim pochodzeniu) , czy też jest to wtórny wpływ wynikający ze sporego osadnictwa Prusów ( i niewolniczego i dobrowolnego na Pomorzu). Może jest tak jak napisał Darek i Kaszubi już w swej pierwotnej ojczyźnie byli Bałtami lub mieli bardzo szeroki kontakt z Bałtami lub Ugrofinami. Nie musi być to od razu teoria do odrzucenia, gdyż obecnie Serbów i Chorwatów wielu uważa za zeslawizowanych Awarów. Nie możemy przecież zapominać, że wielka słowiańska fala kształtowała się u zbiegu różnych nacji i kultur i kto wie, czy nie stanowiła pewnej wypadowej ukształtowanej pod naporem ludów azjatyckich.

W artiklu ze starnë:

http://images.katalogas.lt/maleidykla/act43/A-08.pdf

mòże nalezc czekawé jinformacëje ò antropologicznëch ë geneticznëch apartnotach midzë bałtijsczima a bałto-fińsczima (Suomi, Estowie, Karelowie) lëdama. Szkòda jëż to nie gôdô wiele ò tim co je barżi bùten.

Wôrt równak namëslëc sã nad taczim cëtatã:

"(...)Studies of the Baltic "tribal" gene LW*B and PAH gene mutation R408W together with VNTR and STR haplotypes indicate the presence of a considerable Baltic admixture in the neighbouring Finno-Ugric and Slavic populations. The peculiar geographic distribution of the LW*B, relatively high frequencies in the Balts and zero or almost zero levels in Asiatic, African and West European populations make this blood group a very informative marker for the Baltic gene influence, i.e. its presence in other populations in any appreciable frequency is likely to be due to a Baltic admixture. The LW*B allele is a Baltic tribal marker, but interestingly its frequency is also relatively high in Estonians, Finns, Russians and Poles suggesting a Baltic genetic influence on the neighbouring Finno-Ugric and Slavic populations.(...)"

(dôłmaczënk: "(...)Badérowaniô nad bôłtijsczim "plemiennym" genã LW*B ë mùtacją R408W gena PAH razã z haplotipama VNTR ë STR wskazëją na jistnienié zachtnégò bôłtijsczégò domiészënkù w sąsadnëch fino-ùgrijsczich ë słowiańsczich pòpùlacëjach. Apartné geògraficzné rozsadzenié LW*B, razna (relatiwna) wësokô czãstosc kòl Bôłtów ë zerowô, abò kòl zera w azjatëcczich, afrikańsczich ë zôpadnoòjropejsczich (westnoòjropejsczich) pòpùlacëjach robi z té grëpë krëwié bëlny merk, co wskazëje na bôłtijsczi geneticzny wpłiw, np. jegò bëcé w jinéch pòpùlacëjach w dozdrzëniałé czãstoscë je wierã sprawioné bôłtijsczim domiészënkã. Allel LW*B je bôłtijsczim plemiennym merkã, chòc czekawé je to jëż jegò czãstosc je raznie wësokô kòl Estów, Finów Suomi, Mòskôlów ë Pòlôchów wskazëjąc na bôłtijsczi geneticzny wpłiw na sąsadnié fino-ùgrijsczé ë słowiańsczé pòpùlacëje.(...)"

Ò tim barżi akùrôt na starnie:

http://content.karger.com/produktedb/produkte.asp?typ=fulltext&file=hhe49154

Właściwie kultura Kołoczyn trwa od V do początków VIII w. Część badaczy jeszcze radzieckich uważała ją za etnicznie bałtyjską, późniejsi już wyłącznie za słowiańską. Ale to wszystko jest niebywale skomplikowane. Wiadomo, że archeolodzy dla ułatwienia wymyślają kolejne jednostki, określane później jako kultury archeologiczne.
Jeszcze trudniejsza sytuacja pojawia się bardziej na północy, gdzie występuje kultura długich kurhanów (V-VII). W tym wypadku badacze są dokładnie podzieleni między zwolenników Bałtów i Słowian.
pozdrawiam
tgrabar

Wielgô dzãka za ną kôrtã (mapã). To wiele dôłmaczi

Równak tu sã rodzą pòstãpné pitania:

Co to je "kołoczińskô kùltura" ?

Wedle:

http://www.pradzieje.pl/index.php?option=com_glossary&func=display&letter=K&Itemid=48&catid=18&page=1


KOŁOCZYŃSKA KULTURA, archeol. kultura mieszkańców lasów i lasostepu nad środk. Dnieprem, Desną i Sejmem, datowana na VI–VII w.; nazwa pochodzi od odkryć w Kołocznie k. Rzeczycy, w Białorusi; podstawą gospodarki było rolnictwo i hodowla; osiedla składały się z niewielkich chat, zwykle półziemianek, wznoszono również grody schroniskowe; zmarłych chowano spalonych; sporna jest kwestia przynależności etnicznej ludności k.k. (Bałtowie?, Słowianie?); w VIII w. na zajmowanych przez nią ziemiach upowszechniła się niewątpliwie słow. kultura borszewsko-romneńska.

téż:

BAŁTOWIE, grupa plemion indoeur. zajmujących wybrzeże M. Bałtyckiego na wsch. od dolnej Wisły oraz ziemie nad górną Dźwiną i Dnieprem; ze względu na warunki geogr. zachowali odrębny język i nie brali udziału w ruchach migracyjnych; do Bałtów są zaliczani Litwini i Łotysze oraz wymarłe plemiona Prusów, Jaćwingów i Kurów. Pradzieje. Kolebkę Bałtów stanowi najprawdopodobniej środk. i górne Podnieprze, gdzie egzystować miała hipotetyczna tzw. wspólnota bałto-słowiańska, a ściślej zespół nie w pełni zdefiniowanych etnicznie ludów, przodków średniowiecznych Bałtów i Słowian. W poł. I tysiącl. p.n.e. wywędrowały stąd grupy ludności, które zajęły siedziby na wybrzeżu M. Bałtyckiego, pomiędzy Pasłęką a Niemnem. Migracja ta dała prawdopodobnie początek formowaniu się nadmor. odłamu Bałtów W pierwszych wiekach naszej ery Bałtów zajmowali już wybrzeże aż po Dźwinę, tworząc wyraźnie wyodrębniony krąg kulturowy, w którym można dopatrywać się przodków średniow. Prusów, Galindów i Jaćwingów (Bałtowie Zachodni) oraz Litwinów, Kurów i Łotyszy (Bałtowie Wschodni). W końcu I w. n.e. część Bałtów (najprawdopodobniej mieszkańcy Sambii) została opisana przez Tacyta jako Aestiorum gentes — lud zbieraczy bursztynu. Znacznie większy odłam Bałtów stanowiły plemiona osiadłe w lasach środk. i górnego Podnieprza (Bałtoiwie Naddnieprzańscy). Kultura Bałtów Naddnieprzańskich, mimo pewnych podobieństw do kultury odłamu nadmor., nie odbiegała w istotny sposób od modelu kulturowego innych ludów, w tym Finów i Słowian, zamieszkujących leśną strefę Europy Wschodniej. Sytuacja ta ułatwiła szybką slawizację Bałtów Naddnieprzańskich w VII–X w. W XII–XIII w. walki międzyplemienne oraz najazdy pol. i ruskie, a później ekspansja krzyżacka doprowadziły do wytępienia części nadmorskich Bałtów: Galindów, Jaćwingów, większości Prusów (niedobitki uległy germanizacji po wprowadzeniu reformacji w pocz. XVI w.) i Kurów. Pozostałe grupy plemienne uformowały 2 jedyne przetrwałe do dziś narody bałtyjskie — litew. i łotewski.

Prezentowana mapa pokazuje wyraźną linię oddzielającą Bałtów od Słowian ok. V w. n.e. Mapa pochodzi zze zbioru artykułów najwybitniejszego znawcy tej problematyki, nieżyjącego już prof. Kazimierza Godłowskiego, "Pierwotne siedziby Słowian", Kraków 2000. Nie ma możliwości jakiejkolwiej slawizacji czy bałtyzacji,.
tgrabar

>>Swoją drogą ciekawi mnie po jakiemu dogadywały się ze sobą elity kaszubskie i pruskie za czasów Świętopełka, który - jak wiadomo - osadzał możnych pruskich na lewym brzegu Wisły, robił z nich wojewodów i wspierał Prusów w powstaniach.

>>Oczywiście archeologia nie da na to pytanie odpowiedzi (na drugi kamień z Rosetty nie ma co liczyć), ale to ciekawy problem. Wierchuszka mogła się dogadywać po łacinie, ale reszta? Niepisaci, nieczytaci dowódcy oddziałów wojskowych?

Człowiekòwi sëgną le trzë miesądze bë sã nôùczëc spòdlów cezégò jãzëka, nawetka z jiné jãzëkòwi grëpë, a przë piwie to jidze jesz chwódzy

Bardzo proszę Pana profesora o rozwinięcie myśli, że nasza wiedza o Bałtach posunęła się znacznie dalej. Czy panu profesorowi chodzi o ludy ugrofińskie czy o bałtyjskie.
Z góry dziękuję za odpowiedź