Witaj Jezulu - Kolęda KaszubskaDate: 22.12.2004
Section: Zapis muzyki | Witaj Jezulu - Kaszubska Kolęda
Witaj Jezuniu, witaj kochanie,
O pożądany od wieków Panie:
Z Kaszub w szopie stajem, pokłon Ci oddajem,
Przed Tobą czołem bijewa społem.
Lecz czem' tak leżysz, czemu w żłóbeczku?
Czem tak przystoi, nie na łóżeczku?
W stajence zrodzony, na sianku złóżony:
Czemu z bydlęty, a nie z panięty?
Gdybyś w Kaszubach był narodzony,
Nie na sianeczku byłbyś złożony:
Dałbym Ci sienniczek i pod Cię pierzniczek,
Parę poduszek, piernat jak puszek.
Odzieżę miałbyś nie lada jaką,
Z siwym barankiem czapkę bogatą:
Sukienkę z modrego sukna kaszubskiego,
A pas choć z siebie dałbym dla Ciebie.
Bekieszkę miałbyś futrem podszytą,
Pętelki u niej z tasiemką litą:
Czerwone buciki, pod nimi gwoździki;
Puszyłbyś sobie nie tak jak w żłobie.
Gdybyś się w naszych Kaszubach rodził,
Nie takbyś się był Jezuniu głodził:
Na każde śniadanie, miałbyś przysmarzanie,
Z masłem bułeczkę, mleka szklaneczkę.
Na obiad miałbyś kaszę jęczmienną,
Rosołem żółtym tłusto podlaną:
Z soporem gęsinę i z sperką jarzynę,
Z imbierem flaki; złeż to przysmaki?
|
I jajeczniczkę z tłustą kiełbasą,
miałbyś Maluchn, nie lichą paszą;
piwa Tucholskiego, albo Gostyńskiego
Miałbyś po uszy, tu piłbyś z duszy.
A na wieczerzę z naleśnikami
Byłyby kiszki wraz z pierogami:
Byłby groch z słoniną, rzepa z baraniną,
I wytuczone ptaszki pieczone.
U nas zwierzyna, Jezu, stołowa,
Nyłaby dla Cię zawsze gotowa:
Kuropateweczki i inne ptaszeczki,
Tłuste gołąbki, tuczne jarząbki,
Tu zaś nie masz nic, cobyś jadł smaczno,
U nas wszystkiego dostałbyś łacno,
Do picia, jedzenia, z kim się zabawienia,
Z prokuratorem siadłbyś za stołem.
A tu w Betleem żydzi Baruchy
Wszystko w bachorów swych pchają brzuchy
Tobie by kruszyny nie dali zwierzyny,
Choćbyś był z młodu umarł od głodu.
Na dobrej chęci dosyć Ci, Panie!
Nasze życzenia za dar niech stanie:
Serca na ofiary dajem ci za dary,
Nie gardźże niemi, choś ubogiemi.
|
Kolęda Witaj Jezuniu, nazwana przez Glogera Kolędą Kaszubską (dziś znane są jej warianty z innych regionów Polski) pozostaje w bezpośrednim związku z pieśnią odnalezioną, w łacińskim rękopisie z 1762 r., w Krajowej Bibliotece w Budapeszcie. Kolędy tego rodzaju były znane już od pierwszej połowy XVII w., występowały zarówno w drukach jak i zbiorach rękopiśmiennych. Jerzy Zathey przypuszcza, że owa łacińska kolęda polskich niedźwiedników powstała już w XVI wieku.
(L. Bielawski, A. Mioduchowska, Polska pieśń i muzyka ludowa. Tom 2 Kaszuby, poz. 11 - cz. 1 s. 201)
Powyższy tekst i nuty pochodzą ze śpiewnika "Kantyczki z nutami" (1910, reprint), na Zasoby nadesłał Piotr Kowalewski.
Na następnej stronie kaszubsko- i niemieckojęzyczne nawiązania do tej kolędy.
Czemùżë Të, Jezëskù
Czemùżë Të, Jezëskù, w ti szopie narodzony?
żebës Të béł tu ù nas, w zómku bës beł złożony.
Tam w tim żëdowsczim kraju, z pastuchama w ti szopie
jes béł ògrzéwóny w bëdlątków ropie.
Ach czemùż maliszenczi, kòchany nasz Jezëskù,
na swiat sã ùrodzył w tã noc ùbóżëchno?
Anieli Twòji z nieba spiéwalë Cë jak trzeba,
Glorija, Glorija, Glorija in excelsis Deo!
PPiML-K, poz. 11A. Tekst we współczesnej pisowni zaczerpnięty ze strony www.kaszubia.com
Kaszëbskô piesniô gòdowô
Alojzy Budzisz
Czemu, wo dzecku, të nje chcało wu nas so rodzëc,
V naszi kaszëbskji krôjinje svęteczni a mjili?
Nje poczivalo bës v barłogu cvjardim, charsztovim,
Spalo bës v gąstech a mjitkich pjerzinkach.
Njigdë nje przëszło bës v zëmną stąnją pôłen bëdła,
Dëcht kole pjécka na chodach kolibka bë stoja,
Proboszcz pobozni z probostva v komëszce bë przëszed,
Cę a tvą mëmkę bez fele poczętą érovac.
Czelôdz, tak Bronjô jak Brunón, cę rôd kolibalë,
Vasser a misa zabełë bë gorzkjé své sztridkji,
Ptôchi przë woknje bë chvôłe tva szvjergotivalë,
żebës të wusnęło cvjardo a wodeckło rzésko.
Bëło bës zicher przed Herodę królę wokrëtnim.
chtëren svëch mordôrzóv vësłół, pozbavjic cę bëtu.
Njicht bë nje zdrôdzôł cę - mjile bë łoził své żëce -
Kusę zdradzeckjim, bo Judôsza nji mô v Kaszëbjech.
Méster njiżóden nje skustrził bë balkji krziżové,
Sztama njiżódnô téż nje da bë v krziż so woczorchlëc,
Rëchlé njievôrtnim so popjolę sta a bo pichę,
Njiż bë znjizëła so nôrząd bëc dzecëca mękji.
Më bë ce klédovivale, strojilë przepësznje,
Mjôl bës velnjaną huveczkę fejn z ciplę modrastim,
Mantelk téż svóńskji zvôrpąni z bjeloného plótna,
Z knëpkami pstrëmi sëkjenkę vëszëtą kuńsztovnje.
Mjôl bës cirovni rzemiszk téż skórzani ze spjónkę
Zôltim, na nózkach ë bócëkji czësto czerzvjoné
Grzacé a sôle parcané, przë gurciku knąpkę,
Sztréfle sztrépaté, nad kostkami podvjazkji z trodlą.
Tak më bë, vej le, to dzecko tu pjelegnovalë:
Porne na frésztëk prostovi chléb z masłę majovim
Mjęso kurzoné na pôłnje a z nudlami rosół,
Vjeczór zôs pulkji ze sledzę, grónk kvasného mléka.
Gmizę, salôtę a prażnjicę z łëczkę na zimku,
Jagodë z rizę cekrzonim pod tłekłim kanélę
V lece, v jesenji tę wobonę gęsą sekąną,
V zemje sëszoni brzôd, grzebe a klóskji.
Butę codzennje téż kraftného, puckjého pjiva.
Łosose, vęgorze, vędlënë z chrząnę a pjeprzę,
Kjełbôse glódkjé a szinkji dëcht vedług tvé volé,
Wurosło tej bës jak bulczôkovati klaftovnjik.
Wuch dzecko Boskjé, jak më bë cę wumjilovale;
Vszëtcë pobożnje më klëklë bë przed tvą kolibką.
Vszëtkjich kolana zgjibałeë so kornje przed tobą,
Nogji czamjilë bë v zemskjich mozołach do cebje.
Njidze znjivôząme, dzecko, dzeń tobje svjęconi,
Vjedno doch v koscołach chvôlą tvé mjono Kaszëbji,
Vszędze jich serca vzdichają do cebje, nasz panje.
Czemu, wo Jezu, të nje chcôł so wu nas wurodzëc?
Pisownia Zrzeszyńców z 1930 r. Ze strony www.kaszubia.com
Kaschubisches Weihnachtslied
Isedor / Izydor Gulgowski, 1911
Sei uns gegrüßt, geliebter Jesu, unser von Ewigkeit
ersehnter Herr. Aus Kaschubien zum Stalle eilen hurtig
wir alle und bis zur Erde neigend die Stirne.
Warum so arm liegst du in der Krippe und nicht im
Bettchen, wie es dir zukommt. Im Stalle geboren, in der
Krippe gebettet. Warum mit Ochsen und nicht mit Herren.
Wärst in Kaschubien du uns geboren, wärst auf Heu
von uns gebettet. Hättest ein Strohsäckchen, darüber
ein Bettchen und viele Kissen, gefüllt mit Daunen.
Und auch dein Kleidchen wär nicht so einfach. Aus
grauem Fellchen ein weiches Mützchen. Aus blauem
Tuche ein Röckchen und ein grünes Warp-Wöppchen,
dazu ein Netzgurt würd` man dir geben.
Wärst in Kaschubien du uns geboren, dürftest du
niemals Hungersnot leiden. Zu jeder Tageszeit hättest
Gebratenes, zum Butterbrötchen wodki ein Gläschen.
Zu Mittag hätt`st du Buchweizengrütze, mit gelber
Butter reichlich begossen. Saftiges Gänsefleisch, mit
Speck, Kartoffelmus und Fleck mit Ingwer nicht zu vergessen.
Und Wurst mit Rührei gar fett gebraten, darnach der
Liebling würd' wohl geraten. Zum Trinken gäb' man dir
Tuchler- oder Berent-Bier; könntest dann schwelgen in
den Genüssen.
Zum Abendbrot hätt'st du schmackhafte Flinzen und
zarte Würstchen mitsamt Pieroggen. Wruken mit Ham-
melfleisch, Erbsen mit Speck gekocht und fette Vöglein
knusprig gebraten.
Bei uns gibt's Wildpret, Jesu in Menge. Wäre allzeit
für dich wohl bereitet, ganz junge Rebhühnchen und
andre Vögelchen, auch fette Täubchen und Krammetsvögelchen.
Dort hast du allzeit Mangel gelitten, hier hätt'st du alles
im Überfluß. Beim Trinken und Essen, beim Spielen,
Erzählen wäre beim Amtmann dein Platz bei Tische.
Doch dir genügt schon der gute Wille, unsre Wünsche
nimmst du als Gaben. Die Herzen zum Opfer bringen
wir dem Schöpfer. Verachte uns nicht, obwohl wir arm sind.
Tekst ze strony www.kaszubia.com. Nuty ze skanu książki Von einem unbekannten Volke in Deutschland.
Kaschubisches Weihnachtslied
Werner Bergengruen, 1927
Wärst du, Kindchen, im Kaschubenlande,
wärst du, Kindchen, doch bei uns geboren!
Sieh, du hättest nicht auf Heu gelegen,
wärst auf Daunen weich gebettet worden.
Nimmer wärst du in den Stall gekommen,
dicht am Ofen stünde warm dein Bettchen,
der Herr Pfarrer käme selbst gelaufen,
dich und deine Mutter zu verehren.
Kindchen, wie wir dich gekleidet hätten!
Müsstest eine Schaffellmütze tragen,
blauen Mantel von kaschubischem Tuche,
pelzgefüttert und mit Bänderschleifen.
Hätten dir den eig'nen Gurt gegeben,
rote Schuhchen für die kleinen Füsse,
fest und blank mit Nägelchen beschlagen!
Kindchen, wie wir dich gekleidet hätten!
Kindchen, wie wir dich gefüttert hätten,
früh am Morgen weisses Brot mit Honig,
frische Butter, wunderweiches Schmorfleisch,
mittags Gerstengrütze, gelbe Tunke,
Gänsefleisch und Kuttelfleck mit Ingver,
fette Wurst und goldnen Eierkuchen,
Krug um Krug das starke Bier aus Putzig!
Kindchen, wie wir dich gefüttert hätten!
Und wie wir das Herz dir schenken wollten!
Sieh, wir wären alle fromm geworden,
alle Knie würden sich dir beugen,
alle Füsse Himmelswege gehen.
Niemals würde eine Scheune brennen,
sonntags nie ein trunkner Schädel bluten,
wärst du, Kindchen, im Kaschubenlande,
wärst du, Kindchen, doch bei uns geboren!
|
|